Prawa dziecka

„Kiedy śmieje się dziecko, śmieje się cały świat” – J. Korczak

 

 

HISTORIA PRAW DZIECKA

Początki XX wieku w krajach uprzemysłowionych, pomimo ciągłego postępu cywilizacyjnego, nie zakładano żadnych standardów ochrony dzieci. Często pracowały one na równi z dorosłymi w skrajnie niebezpiecznych warunkach życia. Były nie tylko ofiarami przemocy ze strony opiekunów, ale nie miały dostępu do edukacji, czy opieki zdrowotnej. Rosnąca świadomość społeczeństwa w aspekcie niesprawiedliwości dotykających dzieci oraz zainteresowanie i rozumienie ich potrzeb, których zaspokojenie jest niezbędne dla prawidłowego rozwoju, doprowadziło do powstania ruchów na rzecz ochrony praw dzieci. Międzynarodowe standardy w zakresie ochrony dzieci i ich praw znacząco zmieniły się w ciągu ostatniego stulecia, dając tym samym dzieciom realne prawa i szereg możliwości ich egzekwowania.

 

WAŻNE DATY

  •  2019 30-lecie Konwencji o prawach dziecka – historycznego zobowiązania wobec dzieci na świecie.
  •  1989 Konwencja o prawach dziecka zostaje przyjęta przez Zgromadzenie ONZ i powszechnie uznana za przełomowe osiągnięcie w zakresie praw człowieka i praw dziecka. Konwencja gwarantuje i ustanawia minimalne standardy ochrony praw dzieci we wszystkich dziedzinach. Polska jest inicjatorem jej uchwalenia. Konwencja weszła w życie w 1990 r.
  • 1973 Międzynarodowa Organizacja Pracy uchwala Konwencję dotyczącą najniższego wieku dopuszczenia do zatrudnienia, która ustanawia wiek 18 lat jako graniczny, dopuszczający do podjęcia pracy niebezpiecznej dla zdrowia, bezpieczeństwa lub moralności młodocianego.
  • 1959 Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych przyjmuje Deklarację Praw Dziecka, będącą rozszerzeniem Deklaracji Genewskiej, która uznaje, między innymi, prawo dzieci do edukacji, zabawy, wsparcia i opieki zdrowotnej.
  • 1924 Zgromadzenie Ogólne Ligii Narodów przyjmuje Deklarację Praw Dziecka zwaną Deklaracją Genewską, opracowaną przez Eglantyne Jebb, założycielkę organizacji Save the Children

    PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA KONWENCJI O PRAWACH DZIECKA

  • „Dziecko jest samodzielnym podmiotem. Ze względu na swoją niedojrzałość psychiczną
    i fizyczną wymaga szczególnej opieki i ochrony prawnej”
  • „Dziecko jako istota ludzka wymaga poszanowania jego tożsamości, godności, prywatności”
  • „Rodzina jest najlepszym środowiskiem wychowania dziecka”
  • „Państwo ma wspierać rodzinę, a nie wyręczać ją w jej funkcjach”

W KONWENCJI ZAPISANE SĄ NASTĘPUJĄCE PRAWA:

  • Prawo do życia i rozwoju, do tożsamości, obywatelstwa,
  • Prawo swobody myśli, sumienia i wyznania, wyrażania poglądów, w tym
    w postępowaniu administracyjnym i sądowym,
  • Prawo do ochrony życia prywatnego, rodzinnego, domowego, tajemnicy korespondencji
  • Prawo do wychowania w rodzinie i kontaktów z rodzicami w przypadku rozłączenia
    z nimi, prawo poznania rodziców, jeżeli to możliwe,
  • Prawo do wolności od tortur, poniżającego traktowania, przemocy fizycznej lub psychicznej, wyzysku, nadużyć seksualnych,
  • Prawo do swobodnego zrzeszania się, pokojowych zgromadzeń,
  • Prawo do odpowiedniego do wieku i stopnia rozwoju traktowania w ramach postępowania karnego,
  • Prawa społeczne, w tym prawo do odpowiedniego standardu życia, opieki
    w instytucjach i zakładach, ochrony socjalnej, ochrony zdrowia, rehabilitacji społecznej i zdrowotnej,
  • Prawo do ochrony przed wyzyskiem ekonomicznym, podejmowaniem pracy w zbyt wczesnym wieku,
  • Prawo do wypoczynku i czasu wolnego,
  • Prawo dostępu do informacji i materiałów pochodzących z różnych źródeł,
  • Prawa do nauki, w tym prawo do bezpłatnej i obowiązkowej nauki w zakresie szkoły podstawowej.

 

Prekursorami głoszącymi hasła ukazujące dzieci jako jednostki warte uwagi i mające swoje prawa byli między innymi: J. Devey, M. Montessori, R. Steiner, J. Korczak, S. Szuman

 

 

 

KIM BYŁ JANUSZ KORCZAK? 

Nie ma dzieci, są ludzie” – J. Korczak

Człowiek z powołaniem- takimi słowami można określić postać Henryka Goldszmita, szerzej znanego jako Janusz Korczak. Urodzony 22 lipca 1878 roku (lub 1879) prekursor praw dziecka i twórca innowacyjnego systemu wychowawczego opartego przede wszystkim na potrzebach oraz dążeniach dziecka. Z wykształcenia był lekarzem, ale miał także talent do pisania. Wychowawca i pedagog, a w latach 1912 – 1942 pełnił funkcję dyrektora żydowskiego Domu Sierot w Warszawie. Od 1919 roku współtworzył zakład wychowawczy dla dzieci polskich – Nasz Dom. To tylko niektóre stanowiska, które Janusz Korczak obejmował w swoim niezwykłym życiu. Janusz Korczak był prekursorem walki o prawa dziecka. Uznawał dziecko za pełnowartościowego człowieka od chwili narodzin poprzez kolejne etapy jego życia. Swoje poglądy wychowawcze formułował w licznych artykułach i pracach pedagogicznych, m.in. „Jak kochać dziecko”, „Prawo dziecka do szacunku”, „Momenty wychowawcze”, „Prawidła życia”, „Pedagogika żartobliwa”. Wychowanie, według Korczak to przede wszystkim opieka, obrona, obowiązek ochrony dzieci przed niedomaganiami otaczającego świata.

 

 

KORCZAKOWSKIE PRAWA DZIECKA

 

  1. Prawo do radości
  2. Prawo do wyrażania swoich myśli i uczuć
  3. Prawo do szacunku
  4. Prawo do nauki przez zabawę i bycie sobą
  5. Prawo do niepowodzeń i łez
  6. Prawo do własności
  7. Prawo do bycia sobą
  8. Prawo do niewiedzy
  9. Prawo do upadków
  10. Prawo do tajemnicy

 

 

  • Nie psuj mnie. Dobrze wiem, że nie powinienem mieć tego wszystkiego czego się domagam. To tylko próba z mojej strony.
    Nie bój się stanowczości. Właśnie tego potrzebuję – poczucia bezpieczeństwa.
    Nie bagatelizuj moich złych nawyków. Tylko Ty możesz pomóc mi zwalczyć zło, póki jeszcze jest możliwe.
    Nie rób ze mnie większego dziecka niż jestem. To sprawia, że przyjmuję postawę głupio dorosłą, żeby udowodnić, że jestem duży.
    Nie zwracaj mi uwagi przy innych ludziach, jeśli nie jest to konieczne. O wiele bardziej przejmuję się tym, co mówisz, jeśli rozmawiamy w cztery oczy.
    Nie chroń mnie przed konsekwencjami. Czasami dobrze jest nauczyć się rzeczy bolesnych i nieprzyjemnych.
    Nie wmawiaj mi, że błędy które popełniam są grzechem. To zagraża mojemu poczuciu wartości.
    Nie przejmuj się za bardzo, gdy mówię, że cię nienawidzę. Czasami mówię to, by przyciągnąć Twoją uwagę.
    Nie zrzędź. W przeciwnym razie muszę się przed Tobą bronić i zrobię się głuchy.
    Nie dawaj mi obietnic bez pokrycia. Czuję się przeraźliwie zawiedziony, kiedy nic z tego wszystkiego nie wychodzi.
    Nie zapominaj, że jeszcze trudno mi jest precyzyjnie wyrazić myśli. To dlatego nie zawsze się rozumiemy.
    Nie sprawdzaj z uporem maniaka mojej uczciwości. Zbyt łatwo strach zmusza mnie do kłamstwa.
    Nie bądź niekonsekwentny. To mnie ogłupia i tracę całą swoją wiarę w ciebie.
    Nie odtrącaj mnie, gdy dręczę Cię pytaniami. Może się wkrótce okazać, że zamiast prosić Cię o wyjaśnienia, poszukam ich gdzie indziej.
    Nie wmawiaj mi, że moje lęki są głupie. One po prostu są.
    Nie rób z siebie nieskazitelnego ideału. Prawda na twój temat byłaby w przyszłości nie do zniesienia.
    Nie wyobrażaj sobie, że przepraszając mnie stracisz autorytet. Za uczciwą grę umiem podziękować miłością, o jakiej Ci się nie śniło.
    Nie zapominaj, że uwielbiam wszelkiego rodzaju eksperymenty. To po prostu mój sposób na życie, więc przymknij na to oczy.
    Nie bądź ślepy i przyznaj, że ja też rosnę. Wiem jak trudno dotrzymywać mi kroku w tym galopie, ale zrób co możesz, żeby się udało.
    Nie bój się miłości. Nigdy.
                                                                                                                                                                                    Opracowała: Agata Żebrowska

    Źródła:

    https://unicef.pl/co-robimy/prawa-dziecka/historia-praw-dziecka

    https://www.gov.pl/web/rodzina/konwencja-o-prawach-dziecka

    https://muzeumtreblinka.eu/informacje/janusz-korczak/

    1. J, Kopczyńska- Sikorska: Idee praw dziecka w życiu i pracy J. Korczaka, „Wychowanie w przedszkolu” 1992, nr 6
      2. D. Al.- Khamisy: Z dziećmi o prawach dziecka, „Edukacja w Przedszkolu”2000

Przedszkole nr 238
"Tęczowy Pajacyk"

01-121 Warszawa
ul. Monte Cassino 5

Skip to content